SOKHA, THA EN 'EDGAR'

PHNOM PENH, 7 FEB. Graag wil ik een drietal personen voorstellen. Dankzij deze mensen zal Phnom Penh in mijn herinnering niet voortleven als die bakoven waarin dagenlang koorts bestrijden hetzelfde is als vuur blussen met alcohol. Dit trio heeft me duidelijk gemaakt dat er in deze stad geen plaats meer is voor wanhoop. Achter elke glimlach schuilt de hoop. Het gruwelijke nog o zo recente verleden, dat Cambodja heeft gemaakt tot het land dat het nu is, is voorbij. Het is de beurt aan de toekomst. En aan die gedachte houdt een hele natie zich vast.

Sokha is van vier uur 's middags tot elf uur 's avonds de bazin van het XXL-hotel. En dat doet ze goed. Haar mooie, lieve glimlach laat me iedere keer weer smelten. Ze heeft me verteld dat ze '100% Cambodian' is (ik verstond 'hundred persons' in plaats van 'hundred percent' en liep weg met een 'huh ja, ikke nie begrijpe-grijns' maar zij - natuurlijk - had me wel door, domme jongen, moet ze gedacht hebben).

Op onze laatste avond, na ruim een week in Phnom Penh, prepareert ze de rekening en haalt ze zwijgzaam mijn visacard door de machine. Dit kan zo niet eindigen, ik moet meer van haar weten! Ik vraag haar wat ze eigenlijk overdag doet. Een lach breekt door. Sokha zegt dat juf is op een Khmer-basisschool. Maar eigenlijk zoekt ze een nieuwe baan. Een nieuwe uitdaging, zoals ze dat zelf omschrijft. Ze wil haar grenzen verleggen. Ze bukt en haalt haar tas onder de balie vandaan. Ze gooit nonchalant een klein foto-album voor ons neer. Sinds 30 januari is ze klaar met haar studie projectmanagement. Deze foto's vormen het bewijs. En nu?

Nu wil ze binnenhuisarchitecte worden. Liefst in Amerika, zegt ze verlegen. Al is dat een droom en Sokha is geen dromer. Ze weet precies hoe het hier gaat. 26 jaar, twee banen, ze werkt meer dan dat ze slaapt. Maar het kan niet anders. "Als je het niet op deze manier doet, heb je geen goed leven. Ik moet voor mezelf zorgen." En hoe zit het met trouwen? Ze legt uit dat volgens Khmertradities de ouders een geschikte partner voor hun dochter zoeken. Maar Sokha, die haar emailadres en telefoonnummer aan ons geeft, is vast van plan hem zelf tegen te komen. Ze weet alleen nog niet precies waar en wanneer...

Tha is zeker geen geschikte partner voor Soka, want Tha doet precies wat je zegt en dat vinden veel vrouwen prettig maar Sokha niet. Tha is een tuk-tuk-driver, eigenaar van een blauw karretje. Hij zei "tuk-tuk, sir?", ik zei "no thank you" en even later zaten we gedrieën in zijn houten Porsche richting hotel.

De volgende dag zien we trouwe hond Tha steevast voor ons tijdelijke huis staan. Hij wacht en wacht. Hij weet dat wij nog naar de Killings Fields, S-21, het olympisch stadion, het meer en de central market willen. Hij weet alleen nog niet wanneer. Maar Tha wacht gerust langer als wij nog ergens iets willen eten of een stukje gaan wandelen.

Geloof het of niet, maar je ontwikkelt een band met zo iemand. Ingaan op een aanbod van een andere tuk-tuk-driver (en dat kan om de drie meter) voelt als vreemdgaan. Dat kun je niet maken en dus rijdt Tha ons elke dag door de stad. Veel komen we niet over hem te weten, want hij zit voornamelijk met zijn rug naar ons toe. Maar dat geeft niet. Tha is betrouwbaar, verlegen en goedlachs. Hij zal ontzettend hard moeten werken om ooit een een betere baan te krijgen. Ik gun hem in ieder geval een échte Porsche...

En dan is er nog dat jochie zonder naam. Plotseling was-ie er. We zitten op een bankje onder de schaduwrijke bomenrij bij Wat Phnom te kijken hoe een gedresseerde olifant met toeristen op zijn rug rondjes loopt. Komt hij ineens naast me zitten. Een menneke van een jaar of vier, vijf met alleen een broekje aan. Een vlieg woont zo te zien permament in zijn wond op de linkerknie. Opgdroogde modder bedekt zijn handen, armen, benen en voeten. Hij wauwelt wat in onverstaanbaar Cambodiaans en zijn olijke schaterlach is onvergetelijk.

Hij wijst naar zijn zwangere moeder en naakte kleine broertje aan de overkant en vervolgens naar een vrouwtje dat eieren verkoopt. Dat vindt-ie wel lekker, verraadt zijn grijns. We kopen een eitje voor hem en zijn broertje. Hij zit nu tussen ons in. Doet limoensap bij het zout-en pepermengsel en vraagt de koopvrouw om limoenblaadjes. De volgende vijf minuten zit hij te eten, daarbij gezellig zijn rechterhand op mijn knie leggend. Als hij klaar is, klimt hij in een boom en laat zich theatraal naar beneden vallen. Ook tackelt hij zijn hulpeloze broertje van achteren, die dan ook keihard op de stenen valt. Mmm, een kleine bandiet is het, en wij lopen terug richting rivierbuurt.

Maar kijk eens wie daar naast ons komt slenteren. Jawel, het is de kleine Edgar Davids in spe. Dit is niet de bedoeling. Tien meter, vijftig meter, honderd, vijfhonderd. Het jungske wil van geen wijken weten. En altijd weer die zielige blik in z'n ogen. In het Engels zeggen we dat hij terug moet gaan naar zijn moeder, dat hij niet met ons meekan. Hij doet alsof hij het niet begrijpt (wat natuurlijk heel wel mogelijk is). Uit voorzorg duiken wij een boekhandel in en sturen de cassière naar buiten. Het maakt allemaal geen indruk op hem en kleine Edgar blijft maar door het raam turen. Uiteindelijk, na lang wachten, druipt-ie af. Als hij net uit het zicht is, begin ik hem al te missen. Ik hoop dat-ie later in een grote Europese voetbalcompetitie nog veel middelmatige spelers op witte schoenen van achter onderuit zal halen... (BE)